Groch i bób – wysiew i uprawa w ogrodzie.

Groch i bób to warzywa strączkowe, które w naszych ogrodach możemy uprawiać na wczesny zbiór. To właśnie o nich jest dzisiejszy odcinek „Ogrodu od kuchni”.

Trudno kupić strąki zielonego groszku w supermarkecie, a jego uprawa wcale nie jest trudna. Groch występuje w dwóch odmianach: łuskowej i cukrowej. Słodki, delikatny groch cukrowy, o soczyście zielonym kolorze jest przysmakiem wszystkich dzieci i nie tylko. Można go jeść na surowo, lub po podduszeniu na maśle. Jadalne są również młode liście, które często wykorzystywane są do dekoracji dań w wielu restauracjach. Taką uprawę może mieć każdy na kuchennym parapecie.

Groch zawiera m.in. witaminę K, która wspomaga przyswajanie wapnia. Jest również bogaty w żelazo, witaminę B3 zapobiegającą chorobom serca i witaminę C wzmacniającą odporność.

Groch nie jest wymagającą rośliną. Dobrze rośnie w glebie piaszczysto-gliniastej o odczynie zasadowym lub lekko kwaśnym. Wysiewa się go od połowy marca do połowy kwietnia, w zależności od tego jaka jest pogoda. Groch siejemy wprost do gruntu na głębokość od 3 do 5 cm. Nasiona kiełkują już w temperaturze 2 stopni Celsjusza, minimalna temperatura wzrostu to ok. 5 stopni Celsjusza, a optymalna – ok. 15 stopni Celsjusza. Możemy wykonać wysiew rzędowy lub gniazdowy. Niskie odmiany potrzebują mniej więcej 15 cm odstępu, a wysokie – 30 cm. Groch wymaga gleby dobrze uprawionej i bogatej w składniki odżywcze, warto więc zasilić ją przedsiewnie nawozem ekologicznym. Gdy groch podrośnie nie toleruje też świeżego nawozu organicznego. Nie znosi uprawy po sobie i innych roślinach bobowatych.

W uprawach amatorskich zwykle poleca się groch cukrowy i niektóre odmiany grochu łuskowego.

Wczesną wiosną możemy wysiać odmianę sześciotygodniową, która jest niska i ma średniej wielkości strąki. Jest to groch łuskowy, dojrzewa równomiernie, polecany do bezpośredniego spożycia i na przetwory. Możemy też siać inne odmiany, zarówno grochu łuskowego jak i cukrowego. W sprzedaży jest wiele odmian tego warzywa, różniących się terminem dojrzewania, wysokością i wielkością strąków. Groch cukrowy jemy z całym strąkiem, ponieważ nie posiada pergaminowej błony.

Aby zapewnić sobie jak najdłuższy okres zbiorów możemy wysiewać różne odmiany w różnych terminach. Nasiona grochu bywają wydziobywane przez ptaki, dla których stanowią smaczny kąsek.

Gruch nie lubi upałów. Szybko wtedy przejrzewa, a plony mogą być mniej smaczne. Nasiona należy łuskać zaraz po zebraniu, gdyż im dłużej leżą, tym mają gorszy smak, bo cukier zamienia się w skrobię.

W jego uprawie potrzebne będą podpory. Nasiona możemy więc wysiewać pod płotami lub zastosować paliki czy np. tyczki z gałęzi. Gdy jest sucho, groch musi być podlewany, szczególnie w okresie kwitnienia i zawiązywania strąków. Zielone strąki można zrywać systematycznie. Ich dojrzałość poznamy po tym, że są już nabrzmiałe.

Groszek można zamrażać. Trzeba pamiętać o tym, żeby go wcześniej zblanszować. W przypadku grochu łuskowego zamrażamy same nasiona, w przypadku grochu cukrowego, zamrażamy całe strąki. Po wyjęciu z zamrażarki już się go nie rozmrażamy, lecz od razu poddajemy obróbce termicznej. Idealnie nadaje się do zup.

Blanszowane warzywa dłużej zachowują świeżość. Warzywa wkładamy na krótko do wrzącej wody. Po czym płuczemy w zimnej wodzie lub zanurzamy w wodzie z lodem, by je zahartować. Następnie osączamy, przekładamy do torebek lub pojemników i wkładamy do zamrażarki.

Do mrożenia nadaje się także bób. Od tysięcy lat jego nasiona cenione są za walory odżywcze i smakowe.

Bób uważany jest za jedno z najbardziej odżywczych warzyw ze względu na łatwo przyswajalne, cenne białko roślinne. Uprawiając go w ogrodzie będziemy mogli spożywać jego świeże ziarna, które są najsmaczniejsze.

W tradycyjnej uprawie nasiona wysiewa się pod koniec marca lub na początku kwietnia, zbiory przeprowadzimy wtedy pod koniec czerwca lub na początku lipca. Bób nie ma dużych wymagań cieplnych, młode siewki wytrzymują przymrozki do -4 stopni Celsjusza. Przyspieszenie zbioru strąków o około 2 tygodnie daje uprawa z rozsady. Wśród warzyw strączkowych bób wyróżnia się tym, że jego system korzeniowy ma dużą zdolność regeneracyjną.

Bób lubi glebę żyzną, dobrze napowietrzoną i wilgotną. Pamiętajmy więc o podlewaniu, bo bób ma wysokie wymagania wodne. Lubi też miejsca słoneczne. Wykazuje wysokie potrzebowanie na wapń, przy jego niedoborze karłowacieje, a obrzeża liści obumierają.

Spośród wielu odmian, zapewniających delikatne i smaczne nasiona możemy wyróżnić odmiany wczesne, średnio wczesne i średnio późne. Nasiona najczęściej są zielone, ale są też odmiany białe.

Tradycyjne odmiany mają przeważnie biało-czarne kwiaty z delikatnymi fioletowymi lub czarnymi prążkami. Ale są też odmiany, których kwiaty mają kolor czerwony lub śnieżno biały. Bób nie wymaga intensywnego nawożenia.

Szkodnikiem, który często występuje na bobie jest mszyca. W ciepłe wiosenne dni rozmnaża się ona błyskawicznie, tworząc na pędach całe kolonie.

Gdy zauważymy jej obecność możemy spryskać warzywa preparatami owadobójczymi, najlepiej pochodzenia naturalnego. Jeżeli mamy już zawiązane strąki, możemy rośliny ogłowić, czyli odciąć wierzchołki zaatakowane przez mszyce. Uprawa przyspieszona lub opóźniona również może wpłynąć na ograniczenie obecności tego szkodnika.

Zbiór grubych strąków bobu przebiega szybko. Największe i najgrubsze strąki wyrastają zazwyczaj w dolnych częściach pędów. Po łuskaniu puste łupiny mogą powędrować na kompost, a nam pozostaną smaczne nasiona. Ułożone są one w łupinach, wyścielonych meszkiem o delikatnych włoskach. Zwracamy uwagę, żeby nasiona osiągnęły już typową wielkość, ale żeby nie były jeszcze w pełni dojrzałe.

Groch i bób to warzywa, o których warto pamiętać podczas planowania warzywnika.