Marchew – uprawa i wysiew

Marchew uznajemy za najbardziej pospolite warzywo. A tymczasem jest ona wyjątkowa. Znajdzie się dla niej miejsce chyba w każdym warzywniku. I to właśnie o niej jest dzisiejszy odcinek „Ogrodu od kuchni”.

Korzenie marchwi zawierają cały zestaw soli mineralnych i bogactwo witamin, a także błonnik regulujący pracę jelit i wpływający na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi. Najcenniejszym składnikiem marchwi jest beta-karoten, któremu przypisuje się dobroczynny wpływ na wzrok oraz dużą rolę w zapobieganiu chorobom nowotworowym poprzez inicjowanie procesów prowadzących do niszczenia i usuwania związków rakotwórczych z organizmu. W medycynie korzeń marchwi znajduje też zastosowanie w leczeniu biegunki, a także przy zaburzeniach pokarmowych.

W ostatnich latach marchew poddawano intensywnym zabiegom hodowlanym. Wyróżnia się więc wiele odmian, które możemy siać i uprawiać w naszych ogrodach.

W zależności od odmiany, wysiewamy nasiona marchwi od końca marca do początku czerwca, wprost na miejsce stałe. W sklepach mamy do wyboru odmiany wczesne marchwi, na pierwszy zbiór, a także odmiany średnio wczesne oraz odmiany późne. Na zagonie robimy niezbyt głębokie rowki i regularnie rozmieszczamy nasiona na ich dnie. Delikatnie je zasypujemy, ubijamy i podlewamy rozproszonym strumieniem, tak żeby nie wymyć nasion. Po 3-4 tygodniach, gdy młode rośliny osiągną 3-4 cm wysokości, warto usunąć najsłabsze rośliny, pozostawiając silniejsze w rozstawie 3-8 cm. Przerywkę najlepiej jest wykonać po deszczu. Wyrwane rośliny należy od razu usunąć, a podstałe dołki zakopać i ubić, aby nie wabić połyśnicy marchewianki, częstego szkodnika, uszkadzającego korzenie.

Można też kupić nasiona marchwi na taśmach, które są już regularnie rozmieszczone. Taką taśmę rozkładamy na dnie rowka i zasypujemy ziemią jak zwykłe nasiona. Musimy jedynie pamiętać o bardziej obfitym i koniecznie regularnym podlewaniu.

Marchew może nas zadziwić nietypowym kolorem oraz kształtem. Pojawiły się już odmiany fioletowe, białe i żółte, a także takie, których korzenie mają okrągły kształt.

Aby równomiernie rozmieścić nasiona marchwi, można je wymieszać z nasionami rzodkiewki, które mają duże rozmiary. Rzodkiewki wschodzą znacznie szybciej i wyznaczają rządek siewu. Ułatwia to odchwaszczanie marchwi, która ma długi okres kiełkowania od 10 do 20 dni.

Tam, gdzie zimy nie są zbyt ostre, a gleba wiosną szybko się nagrzewa, można wysiewać marchew jesienią, tuż przed nastaniem mrozów, tak aby nie zdążyła wykiełkować. W ten sposób przyspieszamy zbiór o ok. 10 dni.

Marchew najlepiej rośnie w glebie żyznej, próchnicznej, głęboko uprawionej i szybko obsychającej. Nieodpowiednie są dla niej gleby ciężkie, podmokłe i kamieniste. Przed siewem zagon trzeba starannie przekopać i odchwaścić, a także wzbogacić nawozem, np. dojrzałym kompostem lub ekologicznym nawozem z serii BIO. Marchew nie powinna być uprawiana w pierwszym roku po oborniku, bo może wtedy tworzyć rozwidlone korzenie. Jest to roślina o średnich wymaganiach pokarmowych.

W uprawie współrzędnej marchew lubi sąsiedztwo cebuli. Pamiętajmy też o zmianowaniu. Unikajmy siania jej na grządkach, na których rosła w poprzednim roku.

Sąsiedztwo cebuli zmniejsza zagrożenie porażenia marchwi przez połyśnicę marchewiankę. Marchew można też uprawiać współrzędnie z porem, koperkiem, sałatą, rzodkiewką i aksamitkami.

W tym samym miejscu marchew możemy siać co 3-4 lata. Nie należy jej uprawiać również bezpośrednio po pietruszce, selerze i buraku. Należy zapewnić roślinom miejsce słoneczne oraz dobre zaopatrzenie w wodę, szczególnie w okresie tworzenia się korzenia spichrzowego.

Zbiór marchwi w zależności od potrzeb i odmiany możemy przeprowadzać po upływie 3-6 miesięcy od siewu. Odmiany późne zbieramy jesienią, przed przymrozkami.

Marchew możemy uprawiać marchew na balkonie lub tarasie, ale potrzebujemy głębokiego pojemnika. Możemy też wysiać odmiany, które nie wytwarzają długich korzeni, a kształtem bardziej przypominają rzodkiewkę.

Odmiana o ciekawym, kulistym kształcie i średnicy ok. 4 cm. ma słodki smak i nie wykazuje tendencji do kumulowania azotanów. Jest to dobry wybór, gdy ktoś lubi urozmaiconą kuchnię, lub chce zachęcić dzieci do własnoręcznej uprawy warzyw.

Do przechowywania przez zimę wybieramy korzenie marchwi, które są nieuszkodzone, suche i pozbawione śladów występowania szkodników.

Marchew ma szczególne znaczenie w zdrowym odżywianiu. Stanowi ważny element kuchni dietetycznej.

Marchew wykorzystujemy m.in. jako składnik zup, soków, surówek czy jarzynki na ciepło. Jest jednym z pierwszych pokarmów, jakie podajemy niemowlętom, ze względu na jej lekkostrawność i to, że nie powoduje alergii. Mimo że marchewka jest warzywem, rewelacyjnie sprawdza się też jako składnik ciast.

Świeżo wyciśnięty sok z marchwi poprawia kondycję skóry, ale należy pamiętać o zawartości beta-karotenu, który może przyczynić się do jej przebarwień.

Marchew nadaje się na przetwory i do mrożenia. Przed włożeniem do zamrażarki warto ją najpierw pokroić i zblanszować, czyli wrzucić ją do gotującej się wody na kilka minut, a następnie szybko ją schłodzić w zimnej wodzie lub w wodzie z lodem.

Uprawa marchwi jest stosunkowo łatwa. Poradzi z nią sobie nawet początkujący ogrodnik.

Marchew to samo zdrowie. Szczególnie taka z własnego ogródka.